Tìm hiểu ý nghĩa chữ viết trên thượng lương và câu đầu nhà gỗ, nhà thờ họ
Các mẫu nhà gỗ truyền thống, nhà thờ họ, điện thờ… thường được xây dựng theo các kiểu dáng khác nhau như nhà 3 gian, nhà 5 gian nhà 7 gian, 2 mái, 4 mái, hoặc 8 mái với rất nhiều cấu kiện gỗ. Trong đó thượng lương và câu đầu là 2 thành phần cấu kiện quan trọng điển hình trong một công trình.
Thượng lương nhà gỗ hay còn gọi là nóc là phần đỡ bờ nóc và giao giữa 2 phần mái trước và mái sau, thượng lương nhà gỗ chạy dọc theo nhà và có kích thước khá to nhằm đỡ được các phần giao giữa hai mái, thượng lương được làm bằng gỗ và trên bề mặt được đục chạm chủ yếu những chữ ghi ngày tháng năm làm nhà gỗ/ nhà thờ họ/ đền điện.
Thượng lương là phần gỗ đỡ bờ nóc nằm dọc theo nhà, giao giữa 2 mái
Câu đầu nhà gỗ là dầm ngang chính đặt trên cùng, gác lên các cột cái, khoá các đầu trên của các cột cái trong khung. Câu đầu cũng được trang trí bằng các hoa văn chạm tinh xảo và những câu đối có ý nghĩa.
Câu đầu nhà gỗ kẻ truyền là dầm ngang chính đặt trên cùng, khoá các đầu trên của các cột cái.
Lễ Thượng lương là gì?
Lễ cất nóc hay còn được gọi là lễ Thượng Lương là ngày gác thanh giữa của nóc nhà, với ngày xưa là nhà gỗ mái nhà dốc có kèo. Người Việt Nam quan niệm lễ cất nóc từ tường hay các ngôi nhà gỗ là vô cùng quan trọng, để cầu mong việc xây dựng thi công được thuận lợi, sau này khi đi vào sử dụng gia chủ và người trong gia đình sẽ gặp nhiều may mắn tốt lành, tránh được nhiều điều xui rủi; cũng như mang được nhiều tài lộc về cho gia đình.
Giống như lễ phạt mộc hay các nghi lễ tâm linh quan trọng khác, đối với lễ cất nóc gia chủ phải chọn ngày đẹp, giờ đẹp hợp với tuổi của mình để việc làm lễ diễn ra thuận lợi. Việc mời thầy cúng, sắp lễ và thực hiện các nghi lễ theo hướng dẫn của thầy cúng sao cho chỉn chu được chủ nhà vô cùng xem trọng. Việc cất nóc sẽ được tiến hành sau khi khung nhà đã được lắp hoàn chỉnh, vào đúng ngày giờ đã định trước. Trong lễ này, người ta sẽ tiến hành bắc đòn chính của thượng lương (nóc nhà) lên đỉnh sườn nhà. Có thể dùng cần cẩu hoặc giàn giáo để hỗ trợ.
Chữ viết trên câu đầu nhà gỗ và câu đầu nhà thờ họ