
Nền nghệ thuật của một dân tộc gắn liền và phản ảnh cuộc đời, vận mệnh, những mơ ước, nhu cầu và khao khát của dân tộc ấy. Những tác phẩm điêu khắc, chạm trổ cổ qua các thời đại, với dấu ấn của từng thời kỳ lịch sử góp phần tạo nên những công trình thờ cúng thiêng liêng.
Chạm khắc trên các công trình nhà gỗ cổ truyền lâu đời
Điểm chung trong các công trình di tích lịch sử đình làng, đền điện, chùa miếu cổ tại Việt Nam đó là những hoạ tiết chạm khắc tinh tế tỉ mỉ khắc hoạ đời sống tín ngưỡng của dân tộc ta qua các thời kỳ. Ngôi đình là dấu ấn của một nền văn hóa lâu đời, là ngôi nhà công cộng của mỗi làng mạc, nơi thờ Thần hoàng hoặc các anh hùng của dân tộc, hoặc vị tổ của một ngành nghề truyền thống của cả làng như nghề rèn, nghề kim hoàn, nghề mộc, nghề đúc, nghề in, nghề dệt vải v.v:.. Đây là nơi tế lễ cũng như đình đám hội hè, nơi nhân dân họp bàn việc chung cũng như để vui chơi, giải trí, dự các buổi trình diễn, hát bội, chèo tuồng.
Đối với làng mạc Việt Nam, đình là một công trình cổ kính, đồ sộ, và bề thế bậc nhất trong làng mà nhân dân thường góp sức lưu giữ và bảo vệ. Trên vết tích đầy tôn kính ấy của làng mạc, có nhiều tác phẩm nghệ thuật đặc sắc với những chạm khắc Long, Lân, Quy, Phụng, những hoạ tiết hoa lá hay cảnh sinh hoạt gần gũi thể hiện trên những chi tiết gỗ, đá qua hàng trăm năm.
Điểm độc đáo trong nghệ thuật điêu khắc dân gian là các nghệ nhân không chạm trổ theo kiểu mẫu, không gò bó trong những qui luật cứng nhắc về đề tài, dáng hình, bút pháp biểu hiện, mà đi thẳng vào cuộc sống, khắc chạm chính hơi thở, suy nghĩ và cuộc đời mình, thể hiện dấu ấn của một triều đại, của một nền văn minh nông nghiệp từ những ngày đầu dựng nước cho mãi đến ngày nay.
Chạm khắc hay điêu khắc, tức là dùng dụng cụ kim khí cứng tác động vào những chất liệu cứng như: gỗ, đá, xương, ngà voi… để tạo nên các tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Các nghệ nhân sẽ dùng bàn tay khéo léo cùng với những dụng cụ chuyên dụng để khắc và mài lấy đi các phần thừa theo ý tưởng trước đó. Nét đục, nhát dao, nhát búa mạnh khỏe, vững chãi và thần tốc giúp tạo ra những chi tiết mềm mại đầy tinh xảo và những đường nét uốn lượn sống động.
Hoạ tiết chạm khắc trên các cấu kiện nhà gỗ, nhà thờ họ, đền chùa.
Nghệ thuật chạm khắc nhà gỗ là biểu tượng của hình thức trang trí cũng như thể hiện sự tôn kính với công trình kiến trúc truyền thống như nhà gỗ hay nhà thờ họ, thiết kế đền chùa. Trong tổng thể kiến trúc thiết kế nhà gỗ cổ truyền, hệ khung của cấu kiện bao gồm: ván lá đề, thượng lương, câu đầu, xà nách, ván nong, rường, xà thượng, xà hạ, nghé bảy, bẩy, cửa,…. tùy thuộc vào dụng ý của chủ đầu tư mà có sự đa dạng trong phong cách trang trí.
Thông thường:
Đầu dư: thường được chạm khắc đầu rồng.
Đấu: chạm khắc sen hóa
Xà, bẩy và hệ vì kèo: chạm khắc hoa lá
Đầu bẩy: thường được chạm khắc chữ “Thọ”
Kẻ biên: được chạm khắc là đề, chữ “Thọ”
Cốn, ván nong, cánh cửa: đó có thể là chạm khắc phong cảnh, phù điêu,…
Chạm khắc con giống hình tượng linh vật “Tứ Linh”:
Rồng: Đại diện cho vương quyền, sức mạnh vô song. Trong cách trang trí từ đường, nhà gỗ, hay bàn thờ gia tiên, hình ảnh đầu rồng được chạm khắc cầu kì với những đường nét uyển chuyển được tái hiện rõ nét: trán cao, mũi sưu tử, mắt to, râu dài, miệng rộng, trên đầu là hình ảnh cặp sừng sắc nhọn.
Kỳ lân: Sự nhân từ, hiền hậu và sự thông thái, đây là hình ảnh đại diện cho sự tốt lành và may mắn. Ngụ ý trong Tứ linh này, nếu Rồng là vua thì Kì Lân chính là Thái Tử: miệng ngậm ngọc, mắt tròn, dạng mình hươu.
Chim Phượng: Là hình ảnh của sự hiền đức, phúc lộc, đại diện cho ngọn lửa linh thiêng và vĩnh cửu.
Rùa (quy): Sức sống dẻo dai và bền bỉ. Là đại diện cho hình tượng “đầu đội trời, chân đạp đất”.
Ngoài chạm khắc con giống, hoa văn thì chạm khắc phong cảnh được sử dụng nhiều trong trang trí nhà gỗ hay nhà thờ họ. Chúng là những hình ảnh được nhân cách hóa, mai hóa, trúc hóa, long hóa, phượng hóa, ….Lý do mà chạm khắc phong cảnh được ưa chuộng là bởi một số công trình không thể chạm khắc hình tượng “tứ linh” bởi do tín ngưỡng tôn giáo khác nhau. Bởi vậy mới gọi là chạm khắc nhân cách hóa. Những hình ảnh cỏ cây, hoa lá trong cuộc sống thường nhật trải qua 4 mùa Xuân – Hạ – Thu – Đông,… mang đến một sức sống mới mẻ, nhiệt huyết.
Đơn vị thiết kế thi công nhà gỗ truyền thống chất lượng uy tín
Nam Viên là một trong những công ty thiết kế và thi công nhà gỗ cổ truyền, nhà thờ họ, đền chùa uy tín và chuyên nghiệp hàng đầu Việt Nam. Liên hệ Nam Viên để được tư vấn phương án xây dựng nhà gỗ/ nhà thờ họ/ đền chùa tối ưu nhất.
Nam Viên Zen Art
Thiết kế – Thi công – Phục dựng
KIẾN TRÚC NHÀ GỖ VIỆT NAM – JAPAN – CHINA – KOREA
Công trình tâm linh – Nhà gỗ truyền thống – Nội thất đồ thờ – Cảnh quan sân vườn
Địa chỉ: Nhà số 6A, Biệt thự Liền kề Licogi 13, 164 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội.
Hotline: 037 989 1288
Website: namvienzenart.vn
Facebook: https://www.facebook.com/namvienzenart